İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi; Urfa’da BirTek-Sen üyesi Özak Tekstil işçilerinin direnişiyle dayanışmayı güçlendirmek ve işkolundaki mücadeleye katkı sağlamak için son 10 yılı kapsayan “Tekstil İşkolu İş Cinayetleri Raporu”nu paylaştı.
Öncesinde tekstil sermayesinin ucuz emek gücü üzerinde yükseldiğini belirten İSİG Meclisi, Türkiye’nin dünyanın en büyük beşinci tekstil üretici ve ihracatçısı olduğunu hatırlattı. 2021 verilerine göre tekstil sektöründe faaliyet gösteren 19 bin 256 şirkette 500 bin civarında işçinin çalıştığı bilgisini verdi.
Tekstil patronlarının ulusal ve uluslararası pazarda giriştikleri rekabette öne çıkmalarını sağlayanın daha çok ve daha ucuz üretimin öznesi olan işçileri gösteren İSİG Meclisi “Tekstil ve konfeksiyon sektöründe çalışan işçiler ne kadar uzun süre çalışıp daha az kazanırsa, tekstil patronları da o kadar kazançlı çıkarak yeni yatırımlar için sermaye biriktirebilecektir” eleştirisi yöneltti.
“Bu noktada görülen en çıplak gerçeklik ise çalışırken ölen işçiler, iş cinayetleri” ifadelerinin yer aldığı raporda, tekstil işkolunda son 10 yılda en az 364 işçinin çalışırken hayatını kaybettiği belirtildi.
Buna göre 2013’te 37, 2014’de 35, 2015’te 12, 2016’da 44, 2017’de 27, 2018’de 28, 2019’da 35, 2020’de 54, 2021’de 33, 2022’de 32 ve 2023’ün ilk 11 ayında 27 işçi iş cinayetlerinde yaşamını yitirdi.
Raporda tekstil işkolunda iş cinayetlerinin cinsiyetlere göre dağılımını aktaran İSİG, son 10 yılda hayatını kaybeden işçilerden 81’inin kadın 283’ünün erkek olduğunu raporladı. İşkolundaki kadın işçi ölümü tüm işkolları baz alındığında Türkiye ortalamasının üç katı olduğunu vurgulayan raporda, “Bu durum kadın işçilere dönük politikaların oluşturulması ve öne çıkarılması zorunluluğunu göstermektedir” ifadelerine yer verildi.
İSİG Meclisi, iş cinayetlerinin yaş gruplarına göre dağılımını da verdi. Buna göre son 10 yılda, 14 yaş ve altı 5 çocuk, 15-17 yaş arası 11 çocuk/genç, 18-29 yaş arası 76, 30-49 yaş arası 199, 50-64 yaş arası 53, 65 yaş ve üstü 3 işçi hayatını kaybetti. İSİG Meclisi 37 işçinin ise yaşını belirleyemedi.
İş cinayetlerinde hayatını kaybeden işçilerin 49’unun mülteci/göçmen işçiler olduğunu da vurgulayan raporda, “Tekstil işkolunda göçmen işçi ölüm oranı yüzde 13,5 ile tüm işkolları baz alındığında Türkiye ortalamasının 2-3 katıdır. Özellikle sektörde yoğun bir biçimde Suriyeli işçi çalışmaktadır. Bu noktada sendikal hareket göçmen işçilerin taleplerini öne çıkaran bir perspektife sahip olmalıdır” denildi.
İSİG Meclisi, tekstil işkolundaki iş cinayetlerinde ölenlerin yalnızca 9’unun (yüzde 2,47) sendikalı işçi olduğunu bilgisini paylaştı. 355 işçi ise (yüzde 97,53) sendikasızdı.
Tekstil işkolunda iş cinayetlerinin nedenlerine göre dağılıma bakıldığında trafik ve servis kazaları ilk sırada yer aldı. Bu nedenle 86 işçi öldü. Trafik ve servis kazalarını 55 işçiyle patlama ve yanma izledi.
Ardından 48 işçiyle ezilme, göçük, 38 işçiyle yüksekten düşme, 31 işçiyle COVID-19, 16 işçiyle zehirlenme, boğulma ve 15 işçiyle silikozis geldi.
Raporda, kalp krizi, beyin kanamasını (15), şiddeti (14), elektrik çarpmasını (10), intiharı (9), kesilme, kopmayı (8), nesne çarpması, düşmesini (7) diğer işçi ölümlerinin nedenleri olarak sıraladı.
İSİG Meclisi bu noktada patlama ile yanmalara ve silikozis hastalığına dikkat çekti. Patlama ve yanmaların oransal olarak en fazla olduğu işkolunun tekstil olduğunu belirten İSİG Meclisi, silikozis için de “2000’li yılların başında kot kumlama atölyelerinde çalışan yüzlerce işçi silikozise yakalandı. Daha sonra kot kumlama yasaklansa da işçiler ölüm sıralarını bekledi. 2013 ve sonrasında en az 15 kot kumlama işçisi silikozis nedeniyle hayatını kaybetti” dedi.
