Bir yandan sınıfın kendiliğinden örgütlenmelerinin dağıtılmaya çalışıldığı, diğer yandan kazanılmış hakların gasp edilmeye devam ettiği bir yılı daha geride bırakıyoruz. Özellikle kendiliğinden mücadelenin önemli aygıtlarından olan sendikaların, geçmişte çokça gördüğümüz yozlaştırılması esprisinin yanı sıra son yıllarda iyice yaygınlaşan yandaş sendika dayatması, sendikalara dönük gizli ve hatta daha fazlasıyla açık operasyonlar adeta rutin bir hale gelmeye başladı.
İş Cinayetleri ve İşçi Sağlığı
2013 neredeyse son yıllarda sınıfın örgütsüz biçimde artan hareketlenmesinin sendikaları da kısmen sürüklediği, eski biçimde takılı kalanların kaybettiği, örgütlenmeyi hedefleyenlerin ise görece ayakta kaldığı bir yıl görünümü çizdi. Bunun dışında iş cinayetleri yine can yaktı.
Kayıt dışı çalışmanın yaygınlığı ve patron sıkıştırmaları nedeniyle tam rakamı bilinemese de 1000’i aşkın emekçinin iş cinayetlerini sonucu hayatını kaybettiği, binlercesinin ise irili ufaklı kazalar sonucu sakat kaldığı tahmin edilmekte. Avrupa genelinde iş kazalarında birinciliği bırakmayan Türkiye’nin, kısmi bir adım olsa dahi yeni İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği yasasını ise sene içinde patronların isteği doğrultusunda uygulamaya koymadan ertelemesi, egemenlerin bu konudaki bakış açısını bir kere daha ortaya koydu.
Bitmeyen Dava Kıdem Tazminatı
Daha önce de defalarca kaldırılmaya çalışılan kıdem tazminatı konusu, 2013 yılında hem sınıfın dağınıklığı hem de tek parti hükümetinin avantajları kapsamında AKP tarafından tekrar gündeme getirildi. Israr dayatılan fon uygulaması, üç işçi konfederasyonundan Hak-İş’in verdiği desteğe rağmen hükümet tarafından geri çekilmek zorunda kaldı.
Yaygın ve kitlesel bir eylemler zinciri yaratılamasa da sınıfın genel memnuniyetsizliği ve özellikle DİSK’in başlattığı “Direnişçi” kampanyası ile verdiği tepkilerin yanı sıra cılız da olsa Türk-İş’e bağlı bazı sendikaların karşı çıkması, tasarının rafa kaldırılmasındaki en önemli etkenler oldu. Sözde kıdem tazminatına dokunulmasını genel grev sebebi ilan eden Türk-İş’in konfederasyon bazında bir tepki göstermemesi, bir yandan tepkisinin göstermelik olduğunu ancak sözlü karşı çıkışının ise tabanının tepkisinden kaynaklandığını kanıtlar nitelikteydi.
Direniş-Grev-Müdahale
Hava iş kolunda geçtiğimiz sene grev yasağıyla başlayan direniş sonucu 305 THY işçisinin işten atılması, yasak kararının geri çekilmesi ve 2013’ün ortalarında ilan edilen grev kararı ile dikkatleri üzerine çeken Hava-İş’e müdahale de gecikmedi.
Görece coşkulu başlayan direniş ve grevin Gezi gündeminden sonra ivme kaybetmesi ve yıl sonunda gerçekleşen genel kurul ile THY yönetimine ve hükümete yakın Reform Grubunun seçimi kazanması yılın emek kesimi açısından en önemli gündemlerinden birisi oldu.
Sınıftan Yeni Deneyim: Kazova
2013’te işçi sınıfının grev, işgal, direniş, eylem biçimindeki çeşitli mücadele araçlarına yeni bir deneyim eklendi. Sınıf açısından en dikkat çeken girişimlerden birisine imza atan Kazova işçileri, alacakları ödenmediği gerekçesiyle fabrikaya el koyarak patronsuz bir biçimde fabrikayı işletmeye başladılar.
Çatışmalı 1 Mayıs
2010’da emekçilerin Taksim’e girmesiyle yeniden kazanılan 1 Mayıs alanı, yayalaştırma projesi gerekçe gösterilerek tekrar kapatıldı. DİSK ve diğer örgütlerin Taksim’in fiziken uygun olduğunu iddia etmelerine rağmen hükümetin ve valiliğin geri adım atmaması sonucu emekçilere sert bir saldırı gerçekleştirildi. Onlarca eylemcinin yaralanmasıyla birlikte valiliğin pek de can güvenliğini önemsemediği anlaşılmış oldu.
Taşeron İşçilerin Sesi Duyuldu
Hem enerji sektöründe hem de sağlık sektöründe örgütlenme özgürlüğü ve kayıt dışılığa karşı taşeron işçilerin eylemleri ve direnişleri dikkat çekti. Süre giden BEDAŞ direnişe ek olarak Dersim’de FEDAŞ işçilerinin militan tutumu, kazanımları beraberinde getirdi. Dev Sağlık İş çatısı altında ise sağlık çalışanlarının sesini duymaya devam ettik. Balcalı ve Hacettepe işçilerinin direnişleri ise bunların başında geldi.
Beşiktaş Belediyesi’ne bağlı BELTAŞ adlı taşeron firma işçilerinin direnişi de kazanımla sonuçlanan eylemlerden oldu.
DİSK’te Olağanüstü Genel Kurul
DİSK Başkanı Erol Ekici’nin istifası üzerine gerçekleştirilen Genel Kurul’da Kani Beko, konfederasyonun yeni başkanı olurken Genel Sekreterliğe Arzu Çerkezoğlu’nun seçilmesi, büyük bir sürpriz olarak karşılandı.
Deride Direniş Sürdü
Son yıllarda sürekli direnişle anılan Deri-İş Sendikası, İstanbul Zeytinburnu’nda yeni bir direnişle geleneğini sürdürdü. Punto Deri’de sendikalı olduğu için işten atılan işçilerle birlikte kapı önünde başlayan direniş, yeni işten atmalara rağmen sürmeye devam ediyor.
Bir DDSB’li
