H.Merkezi: Çıkarılan son KHK ile yasal hale getirilen Tek Tip Elbise dayatmasına insan hakları savunucuları hukukçulardan tepki geldi.
Son yayımlanan KHK ile yapılan düzenleme “Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın öngördüğü düzeni ortadan kaldırmaya veya bu düzen yerine başka bir düzen getirmeye veya bu düzenin fiilen uygulanmasını önlemeye teşebbüs” ve “Cumhurbaşkanına suikast ve fiili saldırı” gibi iddialarından yargılanan ve hüküm giyen tutsakların duruşmalara götürülürken “badem kurusu renginde tutulum” giymesini dayatıyor.
Konuya ilişkin konuşan hukukçular ve insan hakları savunucuları uygulamanın “insanlık suçu” olduğunu, ‘tek tip kıyafetin’ sonuçlarının ağır olacağını dile getirdi.
“TTE ağır bir hak ihlali”
Türkiye İnsan Hakları Vakfı Başkanı (TİHV) Başkanı Prof. Dr. Şebnem Korur Fincancı, “tek tip kıyafet” uygulamasının “işkence” olduğuna dair yapılan sosyal ve bilimsel araştırmalar olduğunu belirterek şunları söyledi:
“Öncelikle ‘tek tip’ giysinin hükümlü dahi olsa ayrımcılık içerir. ‘Tek tip’ giysinin insanları damgalayan, toplum gözünde dışlanmaya neden olan ağır bir hak ihlali olduğunu söylemek gerekiyor. Uygulama, adalet mekanizması içinde de masumiyet karinesini ortadan kaldıran ve hem topluma hem de cezaevi personeline bu kişilerin suçlu olduğu algısını yaratan bir olgudur. Bu uygulamayı çıkaranları kutlamak gerekiyor. ”
KHK’lerin çıkarılış biçimini de “işkence türü” olarak değerlendiren Fincancı, şöyle konuştu:
“KHK’ler genelde sabaha karşı ve hafta sonları açıklanıyor. İnsanlar yeniden aşlarından, işlerinden edildi. Çalışmayan bir OHAL Komisyonu ve bu duruma tepkisiz bir Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) var.
Tüm bunlar bir belirsizliği ve bilinmezliği ortaya çıkarıyor. Bu bilinmezlik işkencenin bir türüdür. İşkence kişiye dönük değildir sadece. Bir kişiye yapılan işkence, topluma dalga dalga yayılan bir şiddet suçudur. İşkenceyle toplum sindirilmeye çalışılmaktadır. KHK’ler insanlık suçu olarak tarihe geçecektir. Hesap verilebilirlik ilkesi çerçevesinde KHK’lerin mimarları mutlaka hesap verecektir günün birinde.”
“İşkence, sistematik bir hal alacak.”
Guantanamo ve Ebu Gureyb hapishanelerinde ABD’nin uygulamalarının TC tarafından da hayata geçirilebileceğini ifade eden Fincancı “Eskiden küçük ABD olmak isterlerdi ve şimdi oldular” dedi.
Mezopotamya Haber Ajansına konuşan, İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şube Başkanı Gülseren Yoleri de;
“Tek tip elbise giydirdiğiniz kişiyi ‘terör’ suçlusu olarak kabul ediyorsunuz. Dolayısıyla o kişi hakkında henüz hüküm verilmediği halde yargılamış ve hüküm vermiş görüntüsü veriyorsunuz. ‘Tek tip elbise’yle gelen kişilerin suçlu olduğuna dair hakim ya da heyette daha kuvvetli bir kanaat oluşuyor. O kişiler daha fazla ceza alıyor. Uluslararası çalışmalarda da mevcuttur. Bu kararla birlikte işkence, sistematik bir hal alacak.”
sözleriyle TTE uygulamasının sonuçlarına dikkat çekti.
“Tek tip kıyafet” uygulamasının işkence ve tutukluların kişiliklerine yönelik ağır bir saldırı olduğunu söyleyen Yoleri, uygulamanın çok ağır sonuçlar doğuracağı uyarısında bulundu.
“Tek tip elbise dayatmasına karşı hukuk mücadelesi yürüteceğiz.”
Özgürlükçü Hukukçular Platformu ise Twitter hesabından yaptığı açıklamada uygulamaya şu ifadelerle tepki gösterdi:
“Tek tip elbise dayatması masumiyet karinesinin ihlalidir. Tek tip elbise dayatması yargılaması sürmekte olan insanları peşinen suçlu görünümüne büründürmek demektir. Tek tip elbise dayatması adil yargılanma hakkının ihlalidir.
Tek tip elbise dayatması onur kırıcı bir cezalandırma işlemidir. Tek tip elbise dayatmasının politik tutsakları hedef alması anayasal eşitlik ilkesinin ihlalidir. Tek tip elbise işkencedir. Özgürlükçü hukukçular olarak tek tip elbise dayatmasına karşı hukuk mücadelesi yürüteceğiz.”
